Nozologiczna pozycja schizofrenii obecnie nie znajduje ostatecznego rozstrzygnięcia. Wobec nieznajomości
etiopatogenezy schizofrenii jednostka ta pozostaje
umową kliniczną
opartą na podobieństwie objawów i przebiegu zaburzeń, rozpoznawanych za
pomocą różnych konwencji diagnostycznych. Wynikają z tego istotne
wątpliwości:
- Czy schizofrenia jest chorobą, czy grupą chorób mających pewne cechy podobne? Za odrębną jednostkę nozologiczną
uważa się zespół kliniczny o określonej przyczynie i określonym
łańcuchu zależności patogenetycznych, prowadzący poprzez te zależności
do stanu klinicznego o charakterystycznych objawach i przebiegu.
Różnorodność obrazu klinicznego schizofrenii od początku budziła
podejrzenie, że kryją się za nią różne przyczyny i patomechanizmy. W
praktyce traktowano schizofrenię jako odrębną chorobę, aktualnie brane
są pod uwagę trzy ujęcia:
- jedna choroba wyzwalana jednym czynnikiem – ujęcie monogeniczne,
- jedna choroba wyzwalana wieloma czynnikami – ujęcie poligeniczne,
- wiele odrębnych chorób – ujęcie heterogeniczne.
- Obecnie przyjmuje się hipotezę monogeniczną za najmniej
prawdopodobną. Według obecnego stanu wiedzy za zasadne uważa się
hipotezy poligeniczną albo heterogeniczną, przy czym ostateczne rozstrzygnięcie na korzyść którejś z tych hipotez nie zostało dotychczas wystarczająco udowodnione.
- Czy schizofrenia jest chorobą endogenną, czyli taką, której nie można przypisać jasno określonych przyczyn?
- Czy schizofrenia jest zaburzeniem o charakterze postępującym? W
przeszłości uważano, że schizofrenia jest efektem procesu
zwyrodnieniowego dotyczącego mózgu, zakładając postęp i nieodwracalność
zmian, prowadzący do stanu zwanego defektem schizofrenicznym. Obecne dane patomorfologiczne nie potwierdzają toczenia się procesu
w mózgu chorych osób, a jedynie wykazują (u części z nich) pewne, dość
zresztą różniące się pomiędzy sobą, nieprawidłowości o charakterze
niepostępującym. Przyjmuje się, że schizofrenia jest chorobą o
charakterze epizodycznym, przy czym epizodyczność ta może przebiegać
różnorako:
- jeden epizod psychotyczny w ciągu całego życia, po którego
ustąpieniu nie stwierdza się żadnych trwałych następstw, zarówno
medycznych, jak i społecznych (np. utrata pracy czy przyjaciół)
- jeden epizod psychotyczny w ciągu całego życia, po którego
ustąpieniu stwierdza się niespecyficzne zmiany w stanie psychicznym,
określane przez otoczenie w nieprecyzyjny sposób, np. „jest jakiś inny,
to nie ten sam człowiek”; zmiany takie zauważane są jedynie przez osoby
znające chorego przed wystąpieniem psychozy, dla pozostałych sprawia on
wrażenie osoby zdrowej
- jeden epizod psychotyczny w ciągu całego życia, po którego
ustąpieniu stwierdza się istotne zmiany, zarówno pod względem społecznym
(ograniczenie kontaktów międzyludzkich, bądź ich zamiana na grupę o
niższym statusie społecznym, zaniechanie aktywności zawodowej) jak i
psychopatologicznym (zauważalne nieprawidłowości w zachowaniu oraz
kontakcie)
- następujące po sobie w różnych okresach epizody psychotyczne,
pomiędzy którymi nie obserwuje się istotnych zmian w stosunku do stanu
prawidłowego w stanie klinicznym pacjenta
- następujące po sobie w różnych okresach epizody psychotyczne,
pomiędzy którymi obserwuje się nieprawidłowości psychopatologiczne
(zaburzenia kontaktu, zachowania) lub społeczne (wycofanie z kontaktów,
albo popadanie w tzw. „złe towarzystwo”, co wiąże się np. z nadużywaniem
alkoholu, przestępczością)
- praktycznie ciągle trwający epizod psychotyczny, zły kontakt słowno-logiczny z chorym, krótkie okresy częściowej poprawy.
- Choroba może też mieć przebieg nietypowy; np. wystąpienie kilku epizodów
dość znacznie odsuniętych od siebie w czasie (np. 3 epizody w ciągu 25
lat), pomiędzy którymi osoba chorująca nie wykazuje żadnych oznak
klinicznych z kręgu psychopatologicznego i utrzymuje swój status
społeczny na dotychczasowym poziomie. Epizodyczność przebiegu schizofrenii, w odróżnieniu od procesualności,
oznacza, że wystąpienie objawów schizofrenii nie jest jednoznaczne z
późniejszym niekorzystnym stanem zdrowia, czy funkcjonowaniem społecznym
takiej osoby.
- https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Schizofrenia
